Po podpisaniu w 1921 roku traktatu z Anglią, który dzielił Irlandię na część "wolną" i północno-wschodnią, pozostającą pod władzą Wielkiej Brytanii, irlandzki przywódca Michael Collins został przez wielu swoich rodaków okrzyknięty zdrajcą. Powodem nie był nawet podział wyspy, który powszechnie uznano za tymczasowy, ale formalne zwierzchnictwo króla Anglii nad nowo powstałym Wolnym Państwem Irlandzkim.

Nawet dziś, mimo dominującej w popkulturze wizji Collinsa jako bohatera, potrafię sobie wyobrazić współczesnego irlandzkiego republikanina, który nie tylko traktuje podpisanie traktatu jako zdradę, ale zastanawia się czy Collins nie był przypadkiem od początku zdrajcą. Bo przecież w młodości "The Big Fellow", jak nazywano Collinsa, spędził dziewięć i pół roku w Londynie i pracował tam na poczcie i w banku. Współczesny irlandzki republikanin mógł dowiedzieć się od popularyzatora historii Paddy'ego Cullivana, że Collins w Londynie miał kontakty z ludźmi ze sfery wielkiej polityki. Bardzo młody Collins poznał w Londynie kobietę o nazwisku Moya Llewelyn Davies. Jej mąż Crompton Llewelyn Davies był najlepszym przyjacielem i działaczem komitetu wyborczego Davida Lloyda George'a (późniejszego premiera Zjednoczonego Królestwa). Cullivan co prawda interpretował tę znajomość w ten sposób, że już w młodości macki Collinsa sięgały szczytów brytyjskiego establishmentu. Ale nasz nie lubiący Collinsa republikanin może to interpretować inaczej, że to macki brytyjskiego establishmentu porwały młodego Collinsa i ulokowały go w irlandzkim ruchu narodowym.

Nasz republikanin może mieć problem z latami 1916-1921. Bo przecież nikt nie wątpi w to, że Collins brał udział w Powstaniu Wielkanocnym, siedział nie raz w brytyjskim więzieniu, zlecał wielokrotnie likwidację brytyjskich oficerów służb, donosicieli i irlandzkich zdrajców. Ale i tu republikanin może znaleźć rysy na pomniku Collinsa. W końcu przed Powstaniem Wielkanocnym Collins poznał w Dublinie przedstawiciela brytyjskiej administracji pracującego w dublińskim zamku, którym był William Darling, z którym dyskutował o ulubionych książkach Chestertona. A jak wielu przypuszczało już w 1916 roku, samo Powstanie Wielkanocne mogło być brytyjską prowokacją. Co do likwidacji brytyjskich oficerów i zdrajców - już w 1921 roku, po traktacie republikanie zadawali pytanie, czy Collins osobiście kiedykolwiek zabił jakiegokolwiek Brytyjczyka. Tego pewnie nigdy się nie dowiemy. A jeśli chodzi o zabójstwa zlecane przez Collinsa, nasz republikanin może powątpiewać, czy likwidowani ludzie byli rzeczywiście tak ważni dla brytyjskiej władzy w Irlandii.

Weźmy na przykład tak zwaną Krwawą Niedzielę z 21 listopada 1920 roku (której nie należy mylić z Krwawą Niedzielą z 1972 roku, kiedy to wojsko brytyjskie strzelało do cywilów w Derry). W dniu 21 listopada 1920 Collins rozprawił się z tak zwaną Grupą z Kairu bądź z Gangiem z Kairu, zlecając zabicie kilkunastu oficerów brytyjskich, których podejrzewał o pracę dla wywiadu na szkodę Irlandczyków. Nazwa grupy pochodziła od kawiarni Cairo na Grafton Street w Dublinie, w której część z tych oficerów się spotykała. W niejednym artykule internetowym pisze się, że Grupa z Kairu to byli doświadczeni agenci brytyjskich służb specjalnych, którzy mieli wyeliminować Collinsa i jego podwładnych. Tymczasem po zapoznaniu się bliżej z biogramami czołowych postaci Grupy z Kairu nasz republikanin może dojść do wniosku, że była to w większości dosyć przypadkowa zbieranina oficerów armii brytyjskiej. 

Jako przywódców Grupy z Kairu wymienia się Petera Ashmuna Amesa i George'a Bennetta. Porucznik Ames był Amerykaninem, z rodziny, która wzbogaciła się na spekulacjach ropą naftową. Jego dziadek i pradziadek ze strony matki byli udziałowcami Standard Oil Davida Rockefellera. W Anglii pojawił się w 1912 roku aby pracować w City, w 1917 wstąpił do elitarnej brytyjskiej formacji grenadierów, zaś w 1920 r. został jednym z szefów tajnego przedsięwzięcia Korony brytyjskiej. Myślę, że informacja, że rzekomy as brytyjskiego wywiadu zastrzelony przez ludzi Michaela Collinsa był w rzeczywistości Amerykaninem i co bardzo prawdopodobne, człowiekiem Rockefellerów mogła trochę zaskoczyć naszego republikanina. Peter Ames nie był jednak przodkiem Aldricha Amesa, ogłoszonego jednym z największych zdrajców w dziejach amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej. Przodkami Aldricha nie byli naftowi magnaci, ale dosyć pechowy poszukiwacz złota. Ale powróćmy do Petera Amesa. Ciekawym faktem jest to, że Peter Ames miał się ożenić z przedstawicielką angielskiej arystokracji - Millicent Orr-Ewing, która była po matce spokrewniona z Winstonem Churchillem (babka Millicent była ciotką Winstona Churchilla).

Drugi z domniemanych szefów Grupy z Kairu, porucznik George Bennett także nie miał za sobą długoletniej pracy w wywiadzie. Do armii brytyjskiej wstąpił dopiero w 1916 roku, do formacji Army Service Corps zajmującej się kwatermistrzostwem i transportem wojsk. Nawet jeśli od razu zaczęto wykorzystywać go w celach wywiadowczych, to jego doświadczenie z frontu zachodniego II wojny światowej niekoniecznie mogło być przydatne w Irlandii. Bennett urodził się w Batawii w Indiach Holenderskich, jego matka była obywatelką holenderską, więc jego znajomość realiów irlandzkich była znikoma.

Trzecia znana postać z Grupy z Kairu to porucznik Angliss, znany także jako MacMahon lub Mahon, rodowity Irlandczyk. Jego profesjonalizm jako oficera wywiadu można podawać w wątpliwość. Bierze on udział w zabójstwie Johna Lyncha, urzędnika skarbowego podziemnych władz irlandzkich. Następnie, jak piszą w biuletynie CIA Hartline i Kaufmann, "pijany i przygnębiony" Angliss zdradza swój udział w zabójstwie Lyncha dziewczynie, która z kolei przekazuje informację ludziom Collinsa. Doświadczenie wywiadowcze Anglissa było także raczej znikome. Informacje o jego przebiegu służby wskazują, że był zwykłym żołnierzem, który nominację oficerską zawdzięczał odwadze wykazanej podczas walk we Francji podczas I wojny światowej. W maju 1920 roku Angliss udał się wraz z batalionem karabinów maszynowych do Archangielska, aby wesprzeć białych w rosyjskiej wojnie domowej, ale już we wrześniu lub październiku musiał wraz z resztą brytyjskiego korpusu ekspedycyjnego wrócić do kraju. Sugeruje się, że właśnie w Rosji Angliss miał zajmować się pracą wywiadowczą, jednak po zapoznaniu się z realiami pobytu Brytyjczyków w Archangielsku trudno przypuszczać, by zyskał tam zalety asa wywiadu. Raczej mógł co najwyżej donosić przełożonym na swoich kolegów.

Po zebraniu tych informacji, nasz republikanin dochodzi do wniosku, że może Brytyjczykom mniej zależało na życiu ludzi z Grupy z Kairu niż na uwiarygodnieniu Collinsa jako bohatera. Tym bardziej, że były przypadki, kiedy to Brytyjczycy nie liczyli się z życiem znacznie cenniejszych agentów niż Grupa z Kairu. A jeśli chodzi o Amesa, domniemanego agenta Rockefellera i Standard Oil - może nawet Brytyjczykom zależało na jego likwidacji.

Były też inne dziwne historie związane z Collinsem, jego brawura, częste nie liczenie się z groźbą dekonspiracji, imprezowanie w Dublinie. I fakt, że wbrew wizjom Neila Jordana z filmu "Michael Collins", detektyw Broy, który udostępnił Collinsowi teczki agentów policji dublińskiej wykorzystywanych przeciw ruchowi niepodległościowemu, nie był torturowany i zamordowany przez Brytyjczyków, tylko spokojnie przesiedział kilka miesięcy w jednoosobowej celi pobierając nadal policyjne wynagrodzenie. A po amnestii towarzyszył Collinsowi w rokowaniach w Londynie. Po latach Broy został szefem policji irlandzkiej, co w realiach międzywojennej Irlandii oznaczało, że Brytyjczycy nie mają nic przeciwko niemu.

Głównym zarzutem naszego republikanina wobec Collinsa może być jednak to, że na żądanie rządu brytyjskiego wszczął wojnę domową z przeciwnikami porozumienia z Anglią. Wojnę, która przyniosła śmierć wielu patriotom takim jak Cathal Brugha.

Nasz republikanin żyjący we własnej bańce informacyjnej oczywiście nie będzie szukał informacji, które nie pasują do jego wersji. A nie wszystko pasuje do wersji o Collinsie jako probrytyjskim zdrajcy. Collins na pewno nie był brytyjskim prowokatorem, który doprowadził do wybuchu Powstania Wielkanocnego w 1916. Nie odegrał żadnej roli w podejmowaniu decyzji o powstaniu i już po klęsce krytykował powstanie jako niepotrzebny gest, szkodliwy dla ruchu narodowego. Taktyka przyjęta przez Collinsa podczas walki z Brytyjczykami w latach 1919-1921 - prowadzenie wojny podjazdowej, partyzanckiej przynosiło więcej korzyści niż toczenie regularnych bitew, do czego namawiał inny lider irlandzkiego ruchu Éamon de Valera. Atak na gmach Ceł w Dublinie przeprowadzony według zaleceń de Valery przyniósł Irlandzkiej Armii Republikańskiej bolesne straty. Jest też wiele innych przykładów na to, że działania Collinsa szkodziły Brytyjczykom, zaś działania de Valery niekoniecznie. Negatywne oceny postaci de Valery i promowanie postaci Collinsa to w ostatnich dziesięcioleciach domena Amerykanów. Firma Warner Bros  pod koniec XX w. sfinansowała wspomniany film Jordana o Collinsie z udziałem gwiazd Hollywood. Zaś ludzie z kręgu amerykańskich służb specjalnych pisali pełne entuzjazmu książki i artykuły na temat Collinsa.

Bliższe zapoznanie się z życiorysem Michaela Collinsa pokazuje, że w jego życiu pojawiały się wątki amerykańskie. Związane nie tylko z pobytem jego brata Patricka w Chicago, który dosłużył się stopnia kapitana w tamtejszej policji. W 1915 roku w Londynie Michael Collins podjął pracę w placówce Guaranty Trust of New York, amerykańskiego giganta finansowego będącego zarówno funduszem powierniczym jak i bankiem, powiązanego z grupą Morgana. I była to ostatnia praca Collinsa w Londynie. Potem udał się do Dublina, gdzie wkrótce miał wziąć udział w Powstaniu Wielkanocnym. Alternatywą dla wyjazdu do Dublina był wyjazd do Chicago, gdzie na Michaela czekała już praca w First National Bank. Miał nawet zarezerwowany rejs do Stanów Zjednoczonych, ale doświadczony działacz ruchu narodowego Tom Clarke doradził mu przeniesienie do Dublina, bo będzie tam potrzebny. Artykuły internetowe podają, że pracę w First National Bank załatwił Michaelowi jego brat, ale podejrzewam, że raczej zadziałały tutaj kontakty z Guaranty Trust of New York. W końcu jednym z głównych inwestorów w First National Bank of Chicago był na początku XX wieku John Pierpont Morgan senior. Warto przypomnieć, że szef amerykańskiej służby specjalnej OSS podczas II wojny światowej, Irlandczyk z pochodzenia - William Donovan także pracował wcześniej przez pewien czas dla Morgana. Od czasu Powstania Wielkanocnego anonimowy dotąd Collins, jeden z wielu członków irlandzkich stowarzyszeń szybko awansuje w hierarchii ruchu niepodległościowego. Starcie Collinsa z Amesem zakończone śmiercią tego ostatniego mogłoby sugerować, że Irlandia stała się miejscem konfliktu Morgana z Rockefellerem, ale udowodnienie takiej tezy byłoby trudne, jeśli nie niemożliwe.

Dużo bardziej prawdopodobne jest, że Michael Collins zaczął na pewnym etapie swojego życia wykorzystywać wsparcie ze strony amerykańskich korporacji. Kiedy Collins był już jedną z najważniejszych osób w Wolnym Państwie Irlandzkim głosił potrzebę wywalczenia dla Irlandii niezależności ekonomicznej. Podobne były poglądy założyciela partii Sinn Féin i przewodniczącego parlamentu Arthura Griffitha. Niezależność oznaczała oczywiście uniezależnienie się ekonomiczne od Imperium Brytyjskiego. W realizacji takiego zadania mogły pomóc Griffithowi i Collinsowi wyłącznie amerykańskie korporacje. Piszę o korporacjach, a nie o Białym Domu, bowiem wiele wskazuje na to, że administracja prezydenta Wilsona była lojalna wobec Brytyjczyków. Wilson był znanym anglofilem, prezbiterianinem podobnie jak wielu antykatolickich Ulsterczyków. I jak wielu amerykańskich prezydentów przed i po nim - figurantem. Nie traktuję przypuszczenia o powiązaniach Collinsa z amerykańskimi korporacjami jako zarzutu. Myślę, że bez wsparcia amerykańskiego kapitału nie byłoby jego wywiadowczych i militarnych sukcesów. Collins i jego towarzysze mogliby sobie co najwyżej zaśpiewać w brytyjskim więzieniu o dzielnych Fenianach. Oczywiście Collinsowi nie można odmówić talentów organizacyjnych, zmysłu praktycznego i umiejętności pozyskiwania przyjaciół. Jest wielce prawdopodobne, że realizacja planów amerykańskich korporacji rękami Griffitha i Collinsa przyniosłaby Irlandczykom szybsze dojście do dobrobytu niż miało to miejsce w bieda-państwie rządzonym przez przywódcę republikanów - Éamona de Valerę. To bieda-państwo przez większość XX wieku było ofiarą brytyjskiego neokolonializmu. Oficjalne antybrytyjskie nastawienie de Valery i jego partii nie było w stanie przesłonić zależności gospodarczej od Wielkiej Brytanii. W czasie II wojny światowej Wolne Państwo Irlandzkie było spichlerzem dla prowadzącej wojnę Brytanii. Dopiero pod koniec XX wieku inwestycje amerykańskie w Irlandii przewyższyły brytyjskie, a najwyższe stanowiska w Republice Irlandii zaczęli sprawować ludzie po kursach bądź studiach w Stanach Zjednoczonych. I ta zmiana hegemona doprowadziła do zmiany w postrzeganiu Michaela Collinsa w Irlandii. Z postaci niemal zapomnianej stał się jednym z największych bohaterów XX wieku. 

Przejęcie Irlandii przez amerykański kapitał mogło mieć miejsce już w latach 20-tych XX w. Jednak ludzie, na których moim zdaniem postawili Amerykanie, czyli Michael Collins i Arthur Griffith zeszli z tego świata w ciągu 10 dni - Griffith według oficjalnej wersji zmarł 12.08.1922 r. w wyniku krwotoku podpajęczynówkowego (jedynie prasa amerykańska podała zdementowaną później wersję o otruciu). Zaś Michael Collins w dniu 22.08.1922 roku był jedyną śmiertelną ofiarą zasadzki zastawionej na rządowy konwój pojazdów przez oddział Irlandzkiej Armii Republikańskiej odrzucający traktat z Wielką Brytanią.

 

http://www.generalmichaelcollins.com/life-times/1905-to-1915/    

https://www.theirishworld.com/michael-collins/

https://www.cia.gov/static/afbcb943d44a71bbfab5623298e11ff1/Michael-Collins-Bloody-Sunday.pdf

https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Ashmun_Ames

http://www.bloodysunday.co.uk/murdered-men/bennett.html

http://www.dublin-fusiliers.com/cairo-gang/bennett.html

http://www.bloodysunday.co.uk/murdered-men/angliss.html

irishcentral.com/roots/history/how-michael-collins-came-within-hours-of-immigrating-to-chicago

---

tagi: wielka brytania  irlandia  stany zjednoczone  michael collins  rockefeller  morgan 

	zw
	14 sierpnia 2022 16:27

28     1675    8 zaloguj sie by polubić