Profesor Andrzej Dziubiński o handlu Rzeczypospolitej z Turcją. Czy to nam się w ogóle opłacało?

W polskiej historiografii dotyczącej wieków XVI-XVII dominowała i zapewne dominuje nadal opcja, którą nazwałbym sułtańsko-heretycką. Według tej wizji, Polska miała się dobrze, przeżywała swój złoty wiek, kiedy była zabezpieczona wieczystym pokojem z Turcją, a protestantyzm mógł się w kraju rozwijać bez przeszkód. Po objęciu tronu przez Zygmunta III Wazę wszystko poszło w złym kierunku, rozwinęła się kontrreformacja, rozpanoszyli się jezuici, a król popsuł dobre stosunki z Turcją.

Książka profesora Andrzeja Dziubińskiego "Na szlakach Orientu. Handel między Polską a Imperium Osmańskim w XVI-XVIII wieku" zaczyna się jak typowa pozycja z tego nurtu.

Dziubiński pisze, że zdobycie przez Turków Konstantynopola w 1453 r. "nie było zjawiskiem negatywnym dla polskich interesów handlowych, ściśle ...

	zw
	14 marca 2025 17:15

Jeszcze raz o deficytach Jana III Sobieskiego

Ciekawe, że zostałem w Szkole Nawigatorów praktycznie jedynym obrońcą Jana III Sobieskiego. Chociaż może wystarczyłoby poczekać do czasu po tegorocznych wyborach prezydenckich w Polsce (niezależnie od ich wyniku). Wtedy, jak sądzę, pojawi się u nas wielu przybyszów z różnych prowincji byłego Imperium Tureckiego. I więcej osób zatęskni za Sobieskim. Zastanawiam się nawet, czy zauważalne ostatnio zjawisko zainteresowania Polską ze strony turystów z dawnych prowincji Imperium Tureckiego nie jest zjawiskiem cokolwiek sztucznie wywołanym. Czy nie chodzi o to, żebyśmy po wyborach prezydenckich widząc nowych przybyszów myśleli sobie "to tylko turyści"? Ale nie patrzmy na to zbyt czarno. Być może wśród tych przybyszów będzie jakiś nasz przyszły Zinedine Zidane czy Lamine Yamal... I wtedy będzi ...

	zw
	8 marca 2025 20:39

W obronie ostatniego króla Rzeczypospolitej, Jana III Sobieskiego

 Jeśli ktoś nie wie dlaczego uważam Jana III Sobieskiego za ostatniego króla, odsyłam do poprzedniej notki o Sasach i Poniatowskim.

Bloger Ojciec Dyrektor zaczął ostatnio w Szkole Nawigatorów jakąś antykrucjatę przeciwko królowi Janowi III Sobieskiemu, określając go przy pomocy różnych niepochlebnych epitetów. Główny zarzut jest taki, że decydując się w 1683 roku na pomoc Austrii w czasie oblężenia Wiednia przez Turków przedłożył interes chrześcijaństwa ponad polską rację stanu. Twierdzi też, że Turcy oddaliby Rzeczypospolitej ziemie zagarnięte w 1672 roku za neutralność w tym konflikcie. Według mnie dylematu: interes chrześcijaństwa kontra racja stanu zupełnie nie było. Turcja była nastawiona na zniszczenie Rzeczypospolitej. Bloger Ojciec Dyrektor przyznał, że Turcja zachowała się irr ...

	zw
	24 lutego 2025 22:26

Czy powinniśmy nazywać Sasów i Poniatowskiego królami Rzeczypospolitej?

Jacek Drobny w jednym z esejów składających się na książkę "Historia kradzieży wehikułu nieśmiertelności" pisał, że w XIX wieku Polacy zrezygnowali z "suwerenności w nazywaniu świata po swojemu". Za najważniejszy element tej rezygnacji uważał używanie terminu Rosja zamiast Moskwa. Pisał "zadziwiająca jest konsekwencja z jaką narzucano Polakom słowo Rosja". Pisał także o swojej opozycji wobec używania przez Polaków terminu Rosja: "Słowo to oznacza dla mnie mentalną akceptację imperialnych ambicji Moskwy. Mówiąc Rosja, przyznajemy państwu ze stolicą w Moskwie cechy, których to państwo od dawna nie posiada."

Małym krokiem w kierunku "nazywania świata po swojemu" była uchwała Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej z 2023 r. o przywróceniu tradycy ...

	zw
	22 lutego 2025 15:52

Czy Zygmunt III Waza był protektorem heretyków? Wisner kontra Lindqvist

W Szkole Nawigatorów wielokrotnie narzekano, że nie ma wyczerpującej biografii Zygmunta III Wazy. Książka Henryka Wisnera "Zygmunt III Waza" powinna raczej nazywać się "Rzeczypospolita Obojga Narodów w czasach Zygmunta III Wazy". Autor, zainteresowany takimi sprawami jak separatyzm litewski, dzieje rodziny Radziwiłłów czy relacje dyplomatyczne z Moskwą poświęcił królowi mniej uwagi, niż można by się spodziewać. Poza tym, chcąc przeciwstawić się różnym obiegowym opiniom o Zygmuncie posunął się moim zdaniem za daleko w drugą stronę. 

Henryk Wisner wyraża się na ogół pozytywnie na temat Zygmunta. Ale jest dosyć typowym wśród polskich historyków zwolennikiem protestantyzmu. Stara się wykazywać, że przedstawianie Zygmunta jako "króla jezuickiego", albo uosobienia kontrreformacji nie jest wł ...

	zw
	19 grudnia 2024 19:22

Imperialna ideologia i szkocki spisek w Szwecji

Chciałbym jeszcze przez jakiś czas pozostać w kręgu tematów związanych z książką Hermana Lindqvista "Wazowie. Historia burzliwa i brutalna".

Poprzednia notka dotyczyła Gustawa Erikssona, założyciela dynastii Wazów. Po jego śmierci tron odziedziczył syn Eryk, jako Eryk XIV. Dlaczego XIV? Eryk nawiązał do listy szwedzkich królów według Johannesa Magnusa, katolickiego arcybiskupa, który zmarł na wygnaniu w Rzymie. Arcybiskup był już wspominany w Szkole Nawigatorów, ale przy okazji twórczości kartograficznej jego brata Olausa Magnusa:

https://ainolatak.szkolanawigatorow.pl/diabelska-siarka-na-mapie-arcybiskupa-czyli-sa-jeszcze-na-tej-ziemi-badacze-ad-vocem-do-spiacej-hanzy-pioteraa

Johannes Magnus uciekł ze Szwecji, kiedy Gustaw Waza przekształcał ten kraj w siedlisko herezji. Na emigracji ...

	zw
	24 listopada 2024 19:41

Szwecja jako prywatne państwo Lubeki

Opowieść o niepozornym człowieku, który dzięki wybitnym zdolnościom osiągnął w życiu wielki sukces to stały fragment gry w literaturze i filmie. Tego typu historię, dotyczącą Gustawa Erikssona, założyciela dynastii Wazów, przedstawia Herman Lindqvist, szwedzki dziennikarz i historyk w swojej książce "Wazowie, historia burzliwa i brutalna". Czy też, jak powiedziałby kucharz z Muppet Show "De vilda Vasarna - en våldsam historia". Książka o dynastii Wazów w polskim przekładzie zawiera dedykację: "Dla Liliany - to ona otworzyła przede mną drzwi do Polski". Żoną autora jest Liliana Komorowska-Lindqvist.

Herman Lindqvist kilka lat temu zamieszkał z żoną w Warszawie. Czytając o tym pomyślałem, że dawniej Szwecja uchodziła za kraj mlekiem i miodem płynący. Pamiętam teksty zespołu Perfect "w Gr ...

	zw
	4 listopada 2024 18:04

Książę Wandalów i siodło Napoleona

Niedawno w mediach pojawił się szum, bo odwołany ze stanowiska został dyrektor Muzeum Historii Polski - Robert Kostro. Protestowały tytuły związane z Tomaszem Sakiewiczem i braćmi Karnowskimi, ale swoje niezadowolenie demonstrowały także środowiska związane z "Gazetą Wyborczą" i Platformą Obywatelską. Bo ich zdaniem Robert Kostro był dobrym fachowcem, a nie żadnym pisowskim hunwejbinem. Na marginesie warto zauważyć, że gdyby PiS miało jakichś hunwejbinów, to "Gazeta Wyborcza" zapewne by już nie istniała. Na nowego dyrektora muzeum wyznaczono dr Marcina Napiórkowskiego, ponoć związanego ze środowiskiem "Krytyki Politycznej". Być może, żeby złagodzić niezadowolenie "Gazety Wyborczej" nowy dyrektor będzie musiał stworzyć w muzeum jakiś obszerny Dział Polskiego Antysemityzmu i Szmalcownict ...

	zw
	29 września 2024 12:19

Mity na temat irlandzkiego Wielkiego Głodu

Ostatnio w Szkole Nawigatorów pojawiło się kilka komentarzy nawiązujących do irlandzkiego Wielkiego Głodu z lat 1845 -1849. Jeden z komentarzy zawierał link do artykułu w polskiej Wikipedii, który jednoznacznie wiąże Wielki Głód z zarazą ziemniaczaną. Co prawda jest w tym artykule wzmianka, że w Irlandii był wówczas urodzaj zbóż i że irlandzcy chłopi musieli zboże sprzedawać, aby opłacać czynsze za dzierżawę ziemi, bardzo wysokie i bezwzględnie egzekwowane. I dlatego byli zmuszeni jeść ziemniaki. Czyli przynajmniej nie jest to całkowicie rasistowska wersja wydarzeń, w której Irlandczycy jako prymitywni ludzie opierają swoją dietę na ziemniakach licząc, że zawsze będzie ich w bród. Ale i tak artykuł Wikipedii zawiera tylko niewielką część prawdy. Bo istotą rzeczy nie była tak naprawdę z ...

	zw
	19 września 2024 17:41

Jak Jerzy Ochmański Litwinom Wilno oddawał

W ostatnich latach przeczytałem kilka książek z serii wydawanej przez Ossolineum - Historie Krajów i Narodów. Seria zaczęła się ukazywać, o ile mi wiadomo, w latach sześćdziesiątych. Nikogo ze stałych czytelników Szkoły Nawigatorów nie może dziwić, że autorzy, których prace publikowano w tej serii byli starannie dobrani. Trudno było wśród tych historyków znaleźć jakichś przedwojennych profesorów. Chociaż kiedy seria zaczęła się ukazywać, przedwojenni profesorowie jeszcze żyli i pracowali.

Kiedyś napisałem kilka notek na tym blogu zainspirowany "Historią Chin" Witolda Rodzińskiego. Książka jest ciekawa i w czytaniu nie przeszkadzała mi nawet sympatia autora dla chińskich komunistów. Inaczej było z "Historią Francji" Jana Baszkiewicza. Powielanie przez Baszkiewicza antykatolickich schema ...

	zw
	9 września 2024 20:38

Głos odrębny w sprawie Urbana IV

Chciałbym dołożyć swoje trzy grosze do tematu podjętego w bardzo ciekawej notce przez Ahenobarbusa:

https://ahenobarbus.szkolanawigatorow.pl/urban-iv-geniusz-organizacji

Zgadzam się, że Urban IV był wybitnym papieżem. Ale jego wielka rola była raczej rolą duchową, a nie doczesną jako przywódcy krucjaty przeciwko cesarskiej rodzinie Hohenstaufów. Zgadzam się, że XIII wiek, od momentu śmierci wielkiego papieża Innocentego III był bardzo trudnym czasem dla Stolicy Apostolskiej. Urban IV niewątpliwie był papieżem dzielnym i bardzo pracowitym. Ale nie przeceniałbym jego roli organizacyjnej, bo według mnie organizacja spajająca targi szampańskie i florenckich bankierów pod kierownictwem Stolicy Apostolskiej już istniała od dziesięcioleci. W obszernej "cegle" autorstwa Williama R. Daya junior ...

	zw
	29 sierpnia 2024 23:07

Potop moskiewski

Jakiś czas temu jeden z blogerów Szkoły Nawigatorów stwierdził, że Moskale do początku XVIII wieku nie zapuszczali się w głąb Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od tamtego czasu myślałem o napisaniu notki o pewnej zapomnianej wojnie poprzedzającej potop szwedzki. O tej wojnie wspominał nawet Henryk Sienkiewicz w "Potopie", ale dosyć ogólnikowo. Pisał pod moskiewskim zaborem, więc nie wspominał przeciwko komu ta wojna była toczona. Albo wspominał o jakichś tajemniczych Septentrionach, z którymi walczyła armia Rzeczypospolitej. Kiedy czytałem "Potop" - w głębokim PRL, jako uczeń jednej z młodszych klas podstawówki, nie wiedziałem kim byli owi Septentrionowie i specjalnie mnie to nie interesowało. Przede wszystkim interesowali mnie główni bohaterowie, bitwy i pojedynki na szable. Potem albo ...

	zw
	31 maja 2024 19:41

Wojna opiumowa - wersja brytyjsko-imperialna sprzed czasów Black Lives Matter

Czasem w Szkole Nawigatorów pojawiają się opinie, że Europa schodzi na psy, albo zdycha.  Ale wygląda na to, że w Europie następuje raczej wymiana ludności. Szczególnie widać to w Wielkiej Brytanii, gdzie co roku przybywają spoza Europy setki tysięcy ludzi. I wygląda na to, że rządzący nie mają zamiaru tego zjawiska ograniczyć. Premierem Wielkiej Brytanii jest jak wiadomo, Hindus z pochodzenia, Rishi Sunak, deklarujący się jako wyznawca hinduizmu. Burmistrzem Londynu jest polityk pochodzenia pakistańskiego, muzułmanin Sadiq Khan. Premierem Szkocji jest również Pakistańczyk z pochodzenia i również muzułmanin Humza Yousaf. A od marca 2024 premierem Walii jest urodzony w Zambii Vaughan Gething. W związku z nim było trochę szumu, że jest to jakoby pierwszy czarnoskóry premier kraju europej ...

	zw
	15 kwietnia 2024 00:28

Fundacja Twój Głos Jest Ważny walczy dalej!

Na moim smartfonie zaczęła się od kilku dni pojawiać jakaś reklama z taką oto twarzą: 

Obejrzałem krótki film. Zainteresowałem się, kto w ten wyszukany sposób stara się obrzydzić mi partię Prawo i Sprawiedliwość. Oko Saurona dobrze wie, że głosuję na tę partię i podesłało mi właśnie to. Jest to wynik pracy Fundacji Twój Głos Jest Ważny z Dolnego Śląska. Inne wytwory Fundacji można obejrzeć na Facebooku:

https://www.facebook.com/FundacjaTwojGlosJestWazny/?paipv=0&eav=AfY7uk0qXL5tkE83EwBQhXzAQ4ChUlad9geji5WKDXkJ9Gi3co8RJGiXwOYCOBAQ7Bg&_rdr

Fundacja, według jej oficjalnej strony internetowej stawia sobie następujące cele:

podejmowanie działań na rzecz umacniania polskiej demokracji, poprawy jakości debaty publicznej oraz zwiększania frekwencji wyborczej, a także wzmacnianie i utr ...

	zw
	5 kwietnia 2024 12:47

Kto zabierze część dochodów Panamie?

15 maja 1903 roku na placu de Chiriqui w mieście Panama odbyła się publiczna egzekucja Victoriano Lorenzo. Miasto Panama było wtedy stolicą prowincji o tej samej nazwie, należącej do Republiki Kolumbii. Lorenzo był jednym z dowódców "wojsk liberalnych" w kolumbijskiej wojnie domowej między "liberałami" a "konserwatystami". Żołnierze Lorenzo, mieszkańcy prowincji Panama, przeważnie nie mieli pojęcia czym jest konserwatyzm i liberalizm. Walczyli przede wszystkim z przedstawicielami rządu kolumbijskiego, którzy "doili" i krwawo pacyfikowali ich prowincję.

Lorenzo w swoich ostatnich słowach stwierdził, że modli się za jedność Kolumbijczyków. Następnie powiedział jeszcze: Victoriano Lorenzo umiera... Przebaczam wszystkim... Umieram tak, jak umarł Jezus Chrystus. Nie wiadomo, co miał na myś ...

	zw
	24 marca 2024 20:59

Czy Napoleon Bonaparte był wyznawcą islamu?

W 2023 roku otwarto po remoncie część Muzeum Czartoryskich w Krakowie nazywaną Klasztorkiem. Znalazły się tam różne "pamiątki historyczne po sławnych ludziach" zebrane przez rodzinę Czartoryskich. Na przykład "strój Cromwella" (po prawej):

czy "buzdygan po królu Anglii Ryszardzie II" (po prawej obok toporka):

Kłopot w tym, że Ryszard II zmarł w 1400 roku, zaś buzdygan jest obecnie datowany na XVI wiek. I podobnie jest z wieloma innymi eksponatami na tej wystawie. Czartoryscy albo byli wielokrotnie nabierani przez sprzedawców antyków, albo nie przejmowali się autentycznością pamiątek i eksponowali na przykład tarczę z XV wieku jako pochodzącą z czasu pierwszej krucjaty. Na wystawie jest jednak pewien eksponat, którego autentyczność nie budzi wątpliwości. Jest to szabla angielskiego g ...

	zw
	29 lutego 2024 22:02

Czy są Ukraińcy, którzy nie znają hasła "kidaj łocha"?

Chciałem napisać komentarz pod tekstem: https://k-bedryczko.szkolanawigatorow.pl/gorzkie-pigulki, ale doszedłem do wniosku, że byłby za długi i napisałem notkę.

Nie miałem do czynienia z ukraińskimi biznesmenami i politykami. Ale sądzę, że hasło "kidaj łocha"czyli "kantuj frajera" rzeczywiście jest wśród ukraińskich biznesmenów i polityków popularne, co widać, słychać i czuć. Ale czy to hasło nie jest popularne także wśród polskich biznesmenów i polityków, zwłaszcza tych spod znaku ośmiu gwiazdek? Myślę, że jest. Mentalność takich antypisowskich biznesmenów, kombinatorów, czy pseudo-gangsterów poznałem dobrze jeszcze za czasów pierwszych rządów PiS. I są oni oczywiście zblatowani z działaczami PO, starej lewicy, PSL-u. Od razu dodam, że o środowisku PiS nie wiem niczego poza tym, co o ...

	zw
	2 lutego 2024 12:49

Kraków Nowym Akwizgranem?

Z dużą rezerwą zabrałem się do czytania pożyczonej od kogoś z rodziny "biografii Wawelu" Kamila Janickiego. Autor z głównego nurtu, nie raz krytykowany w Szkole Nawigatorów, więc spodziewałem się nieznośnych porcji poprawnej politycznie ideologii. Ale nie było źle, wstawki ideologiczne były krótkie, a książka dosyć ciekawa. W sumie najbardziej uciążliwe w tej książce były nie wstawki ideologiczne, ale zbyt rozbudowane i przez to nudne fragmenty o "życiu codziennym na renesansowym Wawelu". Ze szczególnym uwzględnieniem opisów miejsc "gdzie król chodził piechotą". Na plus trzeba też zapisać Janickiemu, że nie ma u niego typowych dla dawniejszych książek o Wawelu pretensjonalnych zachwytów nad ostatnimi Jagiellonami, mimo, że to głównie oni rozbudowali zamek. Zygmunt Stary jest wręcz prze ...

	zw
	24 stycznia 2024 23:45

Gibelini górą, czyli o dwóch spotkaniach ambasadora Niemiec

Ostatnio w Szkole Nawigatorów pojawiło się zdjęcie nowego ambasadora Niemiec w Polsce, Viktora Elblinga.  I w komentarzach pod spodem jakieś takie śmichy-chichy, że coś wypił i nie wygląda najlepiej. Ale myślę, że skoro ambasadorem w Polsce został dotychczasowy ambasador Niemiec we Włoszech, to tego pana nie możemy lekceważyć. Choć nie twierdzę, że mamy się go bać.

Urodził się w 1959 roku w Karaczi w Pakistanie, gdzie jego ojciec Erich pracował jako dyplomata. Matka, Fortunata, pochodzi z Forlì w Romanii w północno-wschodnich Włoszech. Forlì to ciekawe miasto. W XIII wieku, kiedy większość miast włoskich walczyła z niemieckim cesarzem Fryderykiem II, Forlì, zdominowane przez procesarskie stronnictwo gibelinów, było głównym punktem oparcia Fryderyka II w północnych Włoszech. W nagrodę o ...

	zw
	6 grudnia 2023 18:09

Wysłannik Mediolanu o barierkach, promoskiewskich kibolach i międzynarodowej dystrybucji "Misia"

Wojciech Cejrowski na wieść o tym, że Szymon Hołownia został marszałkiem Sejmu zaśmiał się głośno i jego aktorski śmiech trwał około minuty. Reakcje włoskich mediów na pierwsze posiedzenie Sejmu w Polsce były bardziej stonowane. Powtarzano te same banały "z rozdzielnika", co przy omawianiu wyników wyborów. Pisano, że nacjonalistyczny i populistyczny PiS przegrał głosowania z "proeuropejską" koalicją "centrystów" ,"liberałów" z PO, chadeckiej i proekologicznej Trzeciej Drogi i Nowej Lewicy. Przy Nowej Lewicy nie dodawano żadnego przymiotnika, bo przecież wiadomo, że lewica to samo dobro.  Portal Euractiv.it dodał jeszcze ciekawostkę, że marszałkiem polskiego Sejmu został prezenter z "Mam talent". 

Trochę bardziej rozpisał się dziennikarz lewackiego dziennika "Il manifesto". Na początku ...

	zw
	17 listopada 2023 19:37